Co wykopano przy II LO? Podsumowanie badań ratowniczych

Badania trwały od 15 kwietnia do 10 czerwca. Wzięła w nich udział dziesięcioosobowa ekipa: trzech archeologów, dokumentalista, historycy, detektorysta oraz pracownicy fizyczni. Przebadano obszar 30 arów, w jego obrębie założono 15 wykopów badawczych. W trakcie badań zadokumentowano rysunkowo i fotograficznie warstwy oraz obiekty i profile wykopów. Wyróżniono 55 obiektów archeologicznych, większość stanowiły drobne jamki, dołki posłupowe i wkopy, nieco większe obiekty ziemne mogły być pozostałością jam gospodarczych lub odpadowych.

Kolejną grupę obiektów stanowiły budowle murowane, najciekawszą z nich były mury browaru. Relikty murów występowały na długości 39 metrów i szerokości 10 m, zachowane były do 1 metra wysokości. Ściany browaru zbudowane zostały z czerwonej cegły z użyciem kamieni. Odkryto fragmenty 9 pomieszczeń o powierzchni od 8 do 54 metrów kwadratowych, w jednym z nich została zachowana cegalana posadzka oraz wysklepiony kanał grzewczy. W pomieszczeniu tym odnaleziono również przepalone ziarna jęczmienia, których próbki pobrano do analizy. Według źródeł pisanych, browar funkcjonował w tym miejscu w XVIII wieku, jednak rodzaj użytych do jego budowy cegieł wskazuje, iż materiał budowlany mógł pochodzić jeszcze z XVI-XVII wieku. Na zachód od browaru odnaleziono zniszczone pozostałości murów innej budowli, która mogła być rozebrana w celu pozyskania materiałów.

W północnej strefie badań archeolodzy natrafili na budynek przyszpitalnej kostnicy funkcjonującej w XIX-XX wieku. Obiekt ten miał 15,7 m długości i 9 m szerokości. Wewnątrz znajdowały się dwie niewielkie piwniczki, do jednej z nich przylegało pomieszczenie z zachowaną ceglaną posadzką, w którym widoczne były ślady przebudowy. Na wschód od kostnicy znaleziono inny, być może także związany ze szpitalną zabudową budynek o długości 8,70 m i ok. 7 m szerokości, wewnątrz którego znajdowały się 4 pomieszczenia. W największym pomieszczeniu zachowały się drewniane legary, co może świadczyć o wykorzystaniu budynku w celach mieszkalnych. W bliskim sąsiedztwie obiektu odkryto ceglaną studnię, konstrukcja i materiały użyte do budowy obu obiektów świadczą o ich XX-wiecznym pochodzeniu. Podczas badań znaleziono również szambo istniejące nieopodal szkolnej toalety, kolejny niewielki budynek mógł być, według świadków, pozostałością po szatni.

Podczas badań pozyskano 5240 zabytków masowych, wśród których dominowały fragmenty potłuczonych naczyń glinianych (4200). Znaleziono również duże ilości kości zwierzęcych (500), fragmenty kafli (347), potłuczone butelki szklane (143), a także ułamki dachówek oraz przedmioty metalowe, tj. podkowy, fragmenty okuć itp. Archeolodzy pozyskali również 165 zabytków wydzielonych, których najliczniejszą grupę stanowiły monety (54) oraz guziki (42). Pozyskano również elementy biżuterii (obrączki, medaliki, zawieszki), metalowe elementy stroju i obuwia (klamerki od pasków, sprzączki), drobne przedmioty wojskowe (kulki od muszkietów, nabijki) czy przedmioty wykorzystywane w handlu (plomby, odważniki) i inne, np. naparstki. Wśród monet najwięcej było szelągów Jana Kazimierza (XVII wiek) oraz XIX-wiecznych monet rosyjskich. Występowały również monety z czasów saskich (XVIII wiek) oraz grosze z okresu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego (XIX wiek). Do najciekawszych zabytków należą: dwa denary jagiellońskie z XV/XVI wieku, denar węgierski z XVI wieku oraz trzy grosze Stanisława Augusta Poniatowskiego z 1766 roku.

- Znaleziony materiał będzie podstawą do analizy procesów osadniczych na tym terenie – powiedział nam archeolog Mieczysław Bienia. Każdy element zostanie oczyszczony, podejmowane będą próby tworzenia całości ze znalezionych fragmentów, ciekawsze zabytki zostaną sfotografowane i opisane. Dopiero wówczas nastąpi inwentaryzacja materiału i przekazanie go do łomżyńskiego Muzeum. Stanie się to najwcześniej pod koniec 2012 roku.