Pamiątkowa tablica na Nowogrodzkiej 5

Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej prowadzi starania o sfinansowanie tablicy przez samorząd miejski i wojewódzki oraz Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Ale niemal każdego dnia pojawiają się pytania od mieszkańców regionu, w tym od rodzin więzionych przy Nowogrodzkiej 5 o możliwość finansowego uczestnictwa w finansowaniu przedsięwzięcia. Towarzystwo informuje, że dobrowolne  środki na ten cel można przekazywać na konto TPZŁ: Alior Bank 35 2490 0005 0000 4530 6891 7661 z dopiskiem „Tablica”.

Jednopiętrowa, podpiwniczona kamienica przy Nowogrodzkiej 5 wybudowana została w okresie międzywojennym przez jednego z mieszkańców Łomży, jako własność prywatna. Pomyślnie przetrwała II wojnę, a że już wtedy była to jedna z najokazalszych kamienic w Łomży,  w lutym 1945 r. jej prywatni właściciele (państwo Śmiarowscy) z dnia na dzień zostali eksmitowani na bruk. W ich mieszkaniu „rozgościli się”  funkcjonariusze Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego.  W piwnicach piętrowego budynku znajdował się areszt na osiem cel. Więźniów przetrzymywano ponadto w nieistniejących już dzisiaj chlewkach na posesji. Liczne relacje, publikowane m.in. w kwartalniku TPZŁ „Wiadomości Łomżyńskie”  wspominają nie tylko o mordowaniu więźniów na skutek stosowania tortur w śledztwie, ale także o wykonywaniu regularnych egzekucji. Zwłoki ofiar były topione w kloace lub wywożone poza miasto.
Obecnie budynek wrócił do dzieci jego pierwszych właścicieli. Znajduje się w nim bogata substancja historyczna w postaci zachowanego muru, drzwi cel, krat.
- W ubiegłym tygodniu spotkaliśmy się z reprezentującą interesy właścicieli kamienicy panią w celu omówienia zasad zamontowania tablicy na budynku – powiedział wiceprezes Zarządu Głównego TPZŁ, Wawrzyniec Kłosiński. - Spotkaliśmy się z daleko idącą przychylnością, zarówno co do samego pomysłu, jak i koncepcji tablicy oraz napisu na niej. Zadeklarowaliśmy także wykonanie pewnych prac kosmetycznych, zwłaszcza przy ogrodzeniu posesji. Ucieszyły nas najbardziej słowa, że pora najwyższa, by ofiary tamtego barbarzyństwa otrzymały należne im honory.
Wawrzyniec Kłosiński informuje, że trwają prace nad programem uroczystości, podczas których zostanie odsłonięta tablica. Nawiązano w tym celu współpracę m.in. z Barbarą Bojaryn – Kazberuk – dyrektor białostockiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Przygotowywana jest okolicznościowa publikacja. A wszystkie materiały zebrane przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej w trakcie prac dokumentacyjnych nad historią zbrodniczej działalności PUBP zostaną opublikowane w przygotowywanym już do druku 12 roczniku „Ziemia Łomżyńska”.

W dalszym ciągu Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej oczekuje na kolejne zgłoszenia od  osób więzionych przy Nowogrodzkiej 5 lub ich rodzin – tworzona jest bowiem imienna lista ofiar barbarzyńskiej działalności łomżyńskich ubeków. Dane można przekazywać elektronicznie: zgtpzl@um.lomza.pl, zgtpzl@lomzyniacy.org lub pocztą tradycyjną: ul. Sienkiewicza 8, 18-400 Łomża. Bliższe informacje pod numerem tel. (86) 2162833.

WZÓR TABLICY NR 1

WZÓR TABLICY NR 2

WZÓR TABLICY NR 3