Jak podaje Instytut Pamięci Narodowej, po ponad stu latach od śmierci udało się odnaleźć kolejnych żołnierzy. IPN, prowadząc ekshumacje żołnierzy rosyjskich, realizuje zapisy ustawy z 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych, przez co potwierdza, że Państwo Polskie z należytym szacunkiem i powagą traktuje szczątki żołnierzy poległych na terenie naszego kraju – niezależnie od ich narodowości czy wyznania. - Mogli tutaj być Rosjanie, Białorusini, Ukraińcy, mogli być Polacy – mówił dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej Adam Siwek, dodając, że według szacunków do armii rosyjskiej powołano również blisko milion naszych rodaków.
- Wiemy jak trudna była historia Polski, ale też powinniśmy uszanować godność człowieka i dzisiaj z inicjatywy Instytutu Pamięci Narodowej spotkaliśmy się, żeby po ponad stu latach pochować żołnierzy rosyjskich, którzy polegli w wojnie w 1915 r. Ekshumacje, które miały miejsce w ubiegłym roku skutkowały tym, że udało się odnaleźć zwłoki żołnierzy rosyjskich, ale także i polskich – powiedział uczestniczący w uroczystości prezydent Łomży Mariusz Chrzanowski. - Musimy w dzisiejszej Europie się szanować i oczekujemy, że również nasi polegli żołnierze na różnych frontach wojny będą w taki sposób, z takim szacunkiem pochowani – dodał włodarz miasta.
Prace ekshumacyjne na zlecenie Biura Upamiętnienia Walk i Męczeństwa IPN prowadziła firma Zabytki Badania Projekty Realizacje Michał Grabowski z Warszawy. W czasie ich trwania przy drodze wojewódzkiej nr 645 ekshumowano: 39 żołnierzy armii rosyjskiej poległych w 1915 roku, 6 żołnierzy Wojska Polskiego z 1920 roku, z których część miała na sobie umundurowanie amerykańskie oraz szczątki poekshumacyjne 35 żołnierzy Wojska Polskiego z 1939 roku.
Żołnierze Wojska Polskiego polegli w walkach pod Nowogrodem w sierpniu 1920 oraz ci, którzy polegli we wrześniu 1939 również spoczną w Łomżyńskiej Dolinie Pamięci, powstałej w miejscu dawnego cmentarza wojskowego założonego w 1861 roku. Spoczywają tu pochowane we wspólnej mogile niezidentyfikowane szczątki. Ich pogrzeb zaplanowano na dzień 2 września tego roku.
tekst i foto: Łukasz Chełchowski