Łomżyńskie serca w kwestarskich puszkach

W tym roku będzie to już 29. kwesta. Organizuje ją Zarząd Główny Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej. Około stu osób – dziennikarze, aktorzy, przedstawiciele władz miejskich, nauczyciele, wolontariusze z Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej i PTTK, uczniowie, urzędnicy, sympatycy zabytków, od czwartkowego poranka do piątkowego popołudnia, będą prosić o otwarte serca i… portfele. Bo choć dotychczas udało się uratować przed całkowitym zniszczeniem już blisko 300 spośród ponad 500 zabytkowych obiektów (niektóre nawet już dwukrotnie), to do zrobienia jest jeszcze wiele.

Dzięki hojności mieszkańców Łomży i gości w kwestarskich puszkach w ubiegłym roku znalazło się blisko 40 tys. złotych. Wczesną wiosną rozpoczął się sezon restauracyjny na cmentarzu. M.in. zainstalowano wtedy dwa ogrodzenia metalowe nagrobka rodzeństwa Zielińskich oraz nagrobek Aleksandry Borawskiej. Przy wejściu na cmentarz, tuż za bramą główną po lewej stronie, odrestaurowane zostało metalowe ogrodzenia nagrobka Makowskich. Naprawiono i odnowiono również ogrodzenie grobu płk. Płaskiego oraz krzyże na grobach ks. Antoniego Dzwonkowskiego i ks. Szymona Nowickiego, a także lekarza weterynarii Aleksandra Berezy. Odrestaurowano nagrobek Michała Pławskiego. Jak informuje koordynator dorocznych kwest, wiceprezes Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej, Józef Babiel, w tym roku szczególną uwagę zwrócono na pamięć o nagrobkach ludzi szczególnie zasłużonych dla polskiej niepodległości.

Jednym z nich był gen. Stanisław Suryn. Uczestniczył m.in. w I wojnie światowej, był trzykrotnie ranny. W 1915 został awansowany na generała majora ze starszeństwem z 27 sierpnia 1915 i mianowany dowódcą brygady w składzie 8 Dywizji Piechoty. Sprawował opiekę nad Legionem Puławskim, za co był zwalczany przez gen. Mrozowskiego. 6 grudnia 1917 wyznaczony na stanowisko naczelnika rezerwy oficerów (inspektora Legii Rycerskiej) I Korpusu Polskiego w Rosji. Nie będąc akceptowanym przez Józefa Dowbor-Muśnickiego zrezygnował ze służby w korpusie. Kolejnym etapem w życiu generała była służba w Legionie Polskim w Finlandii. Brał bezpośredni udział w walkach o odzyskanie niepodległości w 1918 roku. Z dniem 9 stycznia 1919 roku przyjęty został do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia generała majora ze starszeństwem z 27 sierpnia 1915 roku i zaliczony do Rezerwy Oficerów. 26 marca 1919 roku powołany w skład komisji etatów. 15 maja 1919 roku został mianowany dowódcą 8 Dywizji Piechoty. 9 lipca 1919 roku zwolniony do rezerwy armii. 30 grudnia 1919 roku został powołany do czynnej służby w Wojsku Polskim i przydzielony Oficerskiej Stacji Zbornej w Warszawie. 4 lutego 1920 roku został zwolniony z czynnej służby. 12 marca 1921 roku będąc w stanie spoczynku, w stopniu generała podporucznika, uzyskał prawo noszenia munduru. 26 października 1923 roku Prezydent RP zatwierdził go w stopniu generała dywizji w stanie spoczynku. Zmarł 11 lutego 1928 roku i jest prawdopodobnie jedynym generałem spoczywającym na łomżyńskim cmentarzu. Ponadto trwają jeszcze prace restauracyjne nagrobka mjr. Jana Kraszewskiego, dowódcy X Okręgu Polskiej Organizacji Wojskowej, a także nagrobka rodziny Jarnuszkiewiczów i Kraszewskich, także zasłużonych dla niepodległości. Na 11 listopada przygotowywany jest nowy orzeł na nagrobek Leona Kaliwody. Został on zaprojektowany przez S. Urszulę Sępkowską – absolwentkę Akademii sztuk Pięknych w Warszawie, wykładowcę rzeźby w Liceum Plastycznym im. Wojciecha Kossaka.

Przed organizatorami kwesty dwa gorące, niewątpliwie pracowite dni. Przed mieszkańcami Łomży i gośćmi – przede wszystkim czas refleksji i zadumy, wspomnień o cieniach osób najbliższych, najdroższych. Ale także czas swoistego sprawdzianu z troski o sprawy publiczne, o naszą przeszłość, ochronę przeszłości. Z pewnością – tak jak w latach minionych – sprawdzian ten wypadnie korzystnie. Jak mówi Józef Babiel – w kwestarskich puszkach rozdzwonią się ponownie łomżyńskie serca...


tekst i foto: lomzyniacy.org/TPZŁ