Delegacja ZŻ NSZ Okręgu Łomża w Wiśle, Holiszowie, Pilźnie i Pradze

Tego dnia polscy żołnierze podczas brawurowego ataku na ponad 200 osobową załogę obozu, uratowali około 1000 kobiet: Francuzki, Polki, Czeszki, Belgijki, Holenderki, Rumunki, Jugosłowianki i 280 Żydówek. Wyzwolenie nastąpiło w ostatnim momencie. Pod baraki z kobietami podłożono substancje łatwopalne i czekano na rozkaz podłożenia ognia. Udana akcja Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych ocaliła więźniarkom życie.
Oprócz wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie, Brygada Świętokrzyska oswobodziła około 10.000 cudzoziemskich robotników przymusowych, których Niemcy zmuszali do pracy w przemyśle i traktowali jak niewolników. Polska brygada rozbijała także niemieckie jednostki wojskowe i likwidowała organizowane przez Niemców zasadzki na żołnierzy amerykańskich. Na przykład wzięła do niewoli sztab jednego z korpusów niemieckich, aby następnie przekazać jeńców Amerykanom. W maju 1945 r. do wyzwalających zachodnie Czechy wojsk amerykańskich (3 Armia gen. Pattona) dołączyła polska jednostka partyzancka – Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych (1000 żołnierzy), która wycofywała się przed wkraczającym do Polski nowym okupantem – sowiecką Armią Czerwoną. W maju 1945 r. polscy partyzanci, ramię w ramię z żołnierzami amerykańskimi, uczestniczyli w walkach z Niemcami w rejonie Pilzna, Holysova i Vsekar. Symbolem braterstwa broni było przyznanie Polakom prawa noszenia odznak amerykańskich jednostek, z którymi współdziałali – m.in. 2. Dywizji Piechoty „Indian Heads”.

Łomżyńska delegacja wzięła również udział w uroczystościach 71. rocznicy wyzwolenia Pilzna jak również złożeniu kwiatów na cmentarzu wojskowym w Pradze, na grobach polskich lotników zestrzelonych nad Czechami gdy lecieli nad Warszawę wesprzeć walczących powstańców. We wszystkich uroczystościach wzięli udział: minister Jan Józef Kasprzyk, ambasador RP Grażyna Bernatowicz, pracownicy ambasady oraz attache wojskowy w Pradze płk. Jacek Stec.

W drodze do Czech delegacja wzięła udział w defiladzie, która odbyła się w Wiśle w 70. rocznicę defilady oddziałów zgrupowania partyzanckiego kpt. „Bartka”. We wszystkich wydarzeniach starała się występować w polskich mundurach z czasów II wojny światowej, co wywoływało żywe reakcje i zainteresowanie Czechów i turystów w trakcie wszystkich uroczystości.


tekst i foto: Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych Okręg Łomżyński