Podczas obrad V sesji w dniu 22 stycznia 2003 roku
Wiadomość przeniesiona do archiwum
Rada Miejska realizowała następujący porządek obrad:
1.
Przyjęcie protokołów z obrad II i III zwyczajnych sesji oraz IV nadzwyczajnej sesji Rady Miejskiej Łomży.
2.
Składanie interpelacji i zapytań.
3.
Podjęcie uchwał zmieniających:
A/ Uchwałę nr 11/III/02 w sprawie określenia wysokości stawek podatku od środków
transportowych na 2003 rok
B/ Uchwałę nr 13/III/02 w sprawie określenia wzorów informacji i deklaracji podatkowych
4.
Podjęcie uchwały w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego.
5.
Podjęcie uchwały w sprawie zmiany składów osobowych komisji.
6.
Podjęcie uchwały w sprawie zmiany Uchwały nr 206/XXVII/94 w sprawie przystąpienia do Związku Miast Polskich.
7.
Przyjęcie planu kontroli Komisji Rewizyjnej na 2003 rok.
8.
Zatwierdzenie planu urlopu Prezydenta Miasta.
9.
Odpowiedź na interpelacje i zapytania.
10.
Zajęcie stanowiska w sprawie pism skierowanych do Rady.
Ad.1
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Zabierając głos przypomniał, że protokoły z obrad II, III i IV sesji były do wglądu państwa Radnych w Biurze Rady Miejskiej. Następnie poprosił o zgłaszanie uwag do w/w protokołów.
Rada nie wniosła uwag do protokołów i w wyniku głosowania przyjęła je.
Ad. 2
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Zwrócił się do rady z prośbą o składanie interpelacji i zapytań.
Pani Alicja Konopka – Przewodnicząca Komisji Finansów i Skarbu Miasta
Zwróciła się z zapytaniem do Prezydenta – kiedy zostaną dokonane zmiany w projekcie budżetu. Dodała, że projekt budżetu został przygotowany przez poprzedni Zarząd. Na spotkaniu z Przewodniczącymi Pan Prezydent – a w mediach także i Pan Wiceprezydent Sroczyński – powiedzieli, że budżet ten będzie weryfikowany, ponieważ nie jest to budżet tego Prezydenta. Prosi więc o wyjaśnienie tej kwestii.
Pan Zbigniew Lipski – radny
Stwierdził, że Rada już się ukonstytuowała i mieszkańcy oczekują decyzji powodujących rozwój gospodarczy miasta. W związku z powyższym na ręce Przewodniczącego Rady złożył
interpelację dotyczącą określenia terminu sesji na tematy gospodarcze oraz utworzenia przy Prezydencie Rady Gospodarczej – interpelacja w załączeniu do protokołu.
Pan Jerzy Cwalina – radny
Prosi o wyjaśnienie kwestii inicjatywy gospodarczej mieszkańców miasta mieszkających przy Starym Rynku – dotyczącej oświetlenia. Pyta dlaczego nie pozwolono mieszkańcom tego rejonu miasta rozwiesić na drzewach zakupionych lampek na okres Świąt Bożego Narodzenia. Dlaczego taka decyzja zapadła i z czym ona była związana?
Ad. 3
Pani Jadwiga Kozłowska – Skarbnik Miasta
Przedstawiła wniosek Prezydenta w sprawie wprowadzenia zmian w uchwałach.
Pan Jerzy Brodziuk – radny
Stwierdził, że wniosek ma charakter proceduralny i tak należy go traktować. Należy jednak zachować pewną formę. Uważa jednak, że należy dodać poprawki, że w załączniku nr 1 rubryka 2 – ostatnia pozycja skreśla się liczbę „równej lub wyższej od 32” i w to miejsce wpisuje się „więcej”.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Stwierdził, że jego zdaniem Rada podejmując te uchwały nie popełniła błędu. Dodał, że wraz z Panią Skarbnik uczestniczył na spotkaniu w RIO i wyjaśniono, że w miejscu gdzie w ustawie jest wolne miejsce wstawiono takie wielkości jakie występują w mieście. Okazało się, że taki zapis jest błędny. Osobiście uważa, że jest to błąd legislacyjny – organ nadzoru uważa inaczej i utrzymał w mocy uchwały ale prosi o uzupełnienie o te kwestie. Prosi więc Radę o podjęcie uchwał.
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Zakończył dyskusję i poddał pod głosowanie projekt uchwały.
Na 22 radnych obecnych na sesji w głosowaniu udział wzięło 22 radnych. Za podjęciem uchwały opowiedziało się 21 radnych, przeciw – 0, 1 radny wstrzymał się od głosu.
Uchwała nr 18/V/03
Rady Miejskiej Łomży
z dnia 22 stycznia 2003 roku
zmieniająca Uchwałę nr 11/III/02 Rady Miejskiej Łomży z dnia 17 grudnia 2002 roku w sprawie określenia wysokości stawek podatku od środków transportowych na 2003 rok.
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Poddał pod głosowanie projekt uchwały.
Na 22 radnych obecnych na sesji w głosowaniu udział wzięło 22 radnych. Uchwałę Rada przyjęła jednogłośnie – 22 głosami za, przy braku głosów przeciw i wstrzymujących się.
Uchwała nr 19/V/03
Rady Miejskiej Łomży
z dnia 22 stycznia 2003 roku
zmieniająca Uchwałę nr 13/III/02 Rady Miejskiej Łomży z dnia 17 grudnia 2002 roku w sprawie określenia wzorów informacji i deklaracji podatkowych.
Ad. 4
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Przedstawił Radzie treść rezygnacji Pana Krzysztofa Choińskiego z mandatu radnego. Następnie przedstawił treść uchwały.
Na 22 radnych obecnych na sesji w głosowaniu udział wzięło 22 radnych. Uchwałę Rada przyjęła jednogłośnie – 22 głosami za, przy braku głosów przeciw i wstrzymujących się.
Uchwała nr 20/V/03
Rady Miejskiej Łomży
z dnia 22 stycznia 2003 roku
w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego.
Ad. 5
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Przedstawił Radzie i poddał pod głosowanie projekt uchwały.
Na 22 radnych obecnych na sesji w głosowaniu udział wzięło 22 radnych. Uchwałę Rada przyjęła jednogłośnie – 22 głosami za, przy braku głosów przeciw i wstrzymujących się.
Uchwała nr 21/V/03
Rady Miejskiej Łomży
z dnia 22 stycznia 2003 roku
w sprawie zmiany składów osobowych komisji.
Ad. 6
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Przedstawił wniosek w sprawie reprezentanta miasta w ZMP.
Pan Mieczysław Jagielak – radca prawny
Zabierając głos uzupełnił wypowiedź Prezydenta. Wyjaśnił, że jest zasada – wynikająca z ustawy o samorządzie gminnym, że miasto reprezentuje Prezydent. Może to robić inna osoba ale wyznacza ją Prezydent. W chwili obecnej jest propozycja zmiany pierwszej uchwały, w której zapis jest imienny. Aby pozostać w logice wszystkich zmian formalno-prawnych należy wpisać zamiast nazwiska funkcję i taka opcja jest przyjęta przez Związek Miast Polskich.
Pan Zbigniew Lipski – radny
Zwrócił uwagę, że w składzie Rady są nowi radni, którzy nie wiedzą nic o Związku Miast Polskich. Prosi więc o informację ile kosztuje miasto roczna przynależność do Związku. Prosi również radnego Turkowskiego, który do tej pory reprezentował miasto w Związku, by poinformował, jakie korzyści wynikają z przynależności Łomży do Związku Miast Polskich.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Stwierdził, że rozważa zasadność przynależności Łomży do Związku Miast Polskich. Na dzień dzisiejszy jego wiedza w tym temacie jest jednak fragmentaryczna dlatego też popiera apel radnego Lipskiego, by radny Turkowski z autopsji powiedział jak przebiegała współpraca ze Związkiem Miast Polskich. Dodał następnie, że roczna opłata jaką miasto z tego tytułu ponosi to kwota 0,10zł od mieszkańca Łomży – w sumie 6.500zł rocznie. Dodał, że podobna oferta wpłynęła ze Związku Gmin Polskich z tym, że tam opłata wynosi 0,05zł od mieszkańca. Poinformował, że w gazecie jest artykuł dotyczący dylematów Białegostoku odnośnie wystąpienia ze Związku Miast Polskich.
Pan Jan Turkowski – radny
Poinformował, że Łomża do Związku Miast Polskich przystąpiła jeszcze nie za jego kadencji i był to szczytny cel, gdyż wówczas samorządy się organizowały i miało to sens. Wówczas składka była niższa. Z świadczenia uważa, że z jednej strony było to potrzebne, gdyż samorządowcy spotykali się – z zasady byli to prezydenci, wójtwie, burmistrzowie – wymieniali się doświadczeniami, omawiali to, co w samorządach się dzieje. Później statut związku się zmienił i takie miasta jak Łomża dysponują jednym głosem, gdyż głosy są rozdzielone w zależności od ilości mieszkańców. Proponuje, by w chwili obecnej nie rezygnować z przynależności, a dać możliwość Prezydentowi Brzezińskiemu, by sam pojechał i rozeznał się w sytuacji. Dodał, że związek wydaje różne opracowania dla samorządów, ekspertyzy, jak też jest reprezentantem samorządów gdy ustawy uderzają w samorządy - występował do Rzecznika Praw Obywatelskich.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Podziękował radnemu Turkowskiemu za informację. Dodał, że patrząc na działalność Związku Miast Polskich, to widzi ją w ostatnim okresie jako pasmo porażek. To co przekazuje samorządom do realizacji Sejm i Rząd, nie przekazując na to środków – uważa za porażkę Związku. Dodał, że w niedługim czasie odbędzie się zjazd związku, na który wybierze się w celach poznawczych. Po rozeznaniu tematu złoży Radzie informację i wystąpi z wnioskiem czy wystąpi Łomża, czy pozostanie w Związku Miast Polskich.
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Zakończył dyskusję w tym temacie i przystąpił do przegłosowania projektu uchwały.
Na 22 radnych obecnych na sesji w głosowaniu udział wzięło 22 radnych. Za podjęciem uchwały opowiedziało się 21 radnych, przeciw – 0, 1 radny wstrzymał się od głosu.
Uchwała nr 22/V/03
Rady Miejskiej Łomży
z dnia 22 stycznia 2003 roku
w sprawie zmiany Uchwały nr 206/XXVII/92 Rady Miejskiej Łomży z dnia 10 grudnia 1992r. w sprawie przystąpienia do związku Miast Polskich.
Ad. 7
Pan Maciej Głaz – Przewodniczący Komisji Rewizyjnej
Przedstawił plan kontroli Komisji rewizyjnej na 2003 rok.
Rada nie wniosła uwag do przedłożonego planu kontroli Komisji rewizyjnej na 2003 rok i przyjęła go 21 głosami za, przy 0 przeciw i 1 wstrzymującym.
Ad. 8
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Przedstawił plan swojego urlopu.
Rada nie wniosła uwag do planu urlopu Prezydenta Miasta i w wyniku głosowania przyjęła go jednogłośnie – 22 głosami za, przy braku głosów przeciw i wstrzykujących.
Ad. 9
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Poprosił o odpowiedzi na interpelacje i zapytania.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Odpowiadając na zapytanie radnej Alicji Konopka wyjaśnił, że w każdym państwie, bez względu na to jak zmienia się władza – jest zasada ciągłości. Jego poprzednicy ustawami byli zobligowani do tego, by projekt budżetu w ustalonym terminie wpłynął do RIO i radnych – i tak uczyniono. Przed 10 grudnia 2002 roku otrzymał pozytywną opinię RIO o projekcie budżetu. Proponuje więc i prosi radnych, by dyskutowali nad tym projektem budżetu, bowiem dopiero spływają informacje z Ministerstwa Finansów i innych resortów o tym, czy subwencje ujęte w dochodach miasta są takie, a nie inne. Poinformował, że Pani Skarbnik nieco później przedstawi, jakie będą zmiany i zostaną one wprowadzone jako autopoprawki Prezydenta do projektu budżetu. Dodał, że strona wydatkowa stanowi całkiem inny problem i nad tym wraz ze swoimi zastępcami dyskutuje – by urealnić wydatki. Wraca temat rozpoczęty jeszcze w pierwszej kadencji, a mianowicie dotyczący systemu oświaty. Podkreślił, że nie są przeciwnikami oświaty ale chcą dokonać tego, by oświata była finansowana w sposób bardzo optymalny. Zwrócił uwagę, że w chwili obecnej w stosunku do planów finansowych w jednostkach oświaty w budżecie brakuje prawie 8mln.zł – są po diagnozie, a niedługo pracownicy naukowi SGH przedstawią prognozę tego w ujęciu naukowym. Dodał, że w przypadku oświaty każda oszczędność, nawet 1-2% pozwoli na to, by środki przeznaczyć na inwestycje, bowiem w chwili obecnej jest znikomy udział inwestycji w budżecie miasta. Uważa, że niepokojącym faktem jest to, że z budżetu miasta wyjęto dochody policji państwowej. Policja jest finansowana z budżetu Wojewody, to też powoduje, że w ramach autopoprawki jest zmuszony dokonać zmiany w dochodach budżetu. Podkreślił, że generalnie jest źle i dotyczy to nie tylko Łomży ale również innych samorządów. Prosi więc by Rada dyskutowała nad tym budżetem, a on po uzgodnieniu z Zastępcami będzie się starał składać autopoprawki, które będą dotyczyły fragmentów budżetu.
Odpowiadając na interpelację radnego Lipskiego wyjaśnił, że wraz z Zastępcami przygotowuje się do dyskusji na temat gospodarki miasta. Dodał, że rady poprzednich kadencji pozostawiły sporą spuściznę na temat rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości i do tego będą wracali. Nadal jest za tym, by powołać społeczną radę gospodarczą przy Prezydencie Miasta. Chce powołać Kolegium Prezydenckie, są bowiem we trzech i wiedzą, jak wiele obowiązków na nich spadło. Wyjaśnił, że o tych elementach, o których w swojej interpelacji mówi radny Lipski – pamięta i są one na porządku dziennym.
Odpowiadając na interpelację radnego Cwaliny wyjaśnił, że faktycznie pod koniec roku ubiegłego powstało stowarzyszenie na rzecz aktywizacji Starego Miasta. W dniu 23 grudnia Stowarzyszenie to przyniosło lampki do rozwieszenia. Faktycznie jest to inicjatywa godna poszanowania i wdrożenia w życie i promocji na lata przyszłe. Jednak na tych świeczkach było napisane, że służą do użytku wewnętrznego. Po konsultacji z Wydziałem Gospodarki Komunalnej stwierdzono, że grozi to porażeniem. Jest to niedociągnięcie, które na przyszłość trzeba wyeliminować. Dodał, że podjął działanie mające na celu przygotowanie aranżacji oświetlenia Starego Rynku na najbliższe Święta Bożego Narodzenia.
Odpowiadając na interpelacje z sesji poprzednich poinformował, że skierował do rady bilans otwarcia. Chodziło o to, by był to raport obiektywny i taki jest. Dodał, że w trakcie przygotowania jest odpowiedź na interpelację dotyczącą realizacji uchwał podjętych w poprzedniej kadencji.
Pani Alicja Konopka – Przewodnicząca Komisji Finansów i Skarbu Miasta
Zabierając głos odnośnie wypowiedzi Prezydenta na jej zapytanie stwierdziła, że na komisjach i na spotkaniu przewodniczących Pan Prezydent stwierdził, że jeżeli chodzi o stronę dochodową, to będą to kosmetyczne zmiany, natomiast jeżeli chodzi o stronę wydatkową, to zmiany będą duże. W związku z powyższym jako Przewodnicząca Komisji Finansów nie będzie w takiej sytuacji zwoływała posiedzeń komisji, ponieważ pierwsze czytanie budżetu było już zarówno na komisjach, jak i na sesji. Radni powinni wiedzieć nad czym dyskutują. Poprosiła o wyjaśnienie o jakie prognozy chodzi w materiale, który opracowują naukowcy z SGH. Prosi również, by przy konstruowaniu zmian w budżecie zwrócić uwagę na całość, gdyż oświata faktycznie wiele kosztuje ale przy tej okazji przeanalizować funkcjonowanie samego urzędu i całości budżetu.
Pan Jerzy Cwalina – radny
Zabierając głos w dyskusji odnośnie projektu budżetu stwierdził, że faktycznie nad projektem budżetu można dyskutować. On jednak chciałby wiedzieć o czym faktycznie trwa rozmowa. Zwrócił uwagę, że Prezydent w swej wypowiedzi mówi, że oświacie brakuje około 8mln.zł. Prezydent Sroczyński potwierdził to wczoraj w wypowiedzi prasowej. Natomiast na komisji sytuację przedstawia się inaczej. Członkowie Komisji Edukacji dowiedzieli się, że na płace i pochodne brakuje około 2.700zł, około 7,5mln.zł na „rzeczówkę” – ogólnie braki w oświacie wynoszą ponad 10mln.zł, a nie 7mln. Problemy te Komisja Edukacji analizuje. Brak jest propozycji rozwiązania problemu w oświacie.
Pan Roman Sarnacki – radny
Zaapelował, by nie zmniejszać środków na kulturę i sport, gdyż zapotrzebowanie na ten cel sięga kwoty 1mln.zł, a w projekcie budżetu zapisano 350tyś.zł, z czego 100tyś.zł na utrzymanie stadionu. Młodzieży trzeba coś zaoferować, by nie powstawały grupy nieformalne, by jak najmniej było zagrożeń bezpieczeństwa.
Pani Jadwiga Kozłowska – Skarbnik Miasta
Stwierdziła, że w ostatnim czasie wpłynęły informacje odnośnie potwierdzenia wielkości subwencji, udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dotacji celowych na realizację zadań rządowych i zleconych gminie. Z tych danych wynika, że ogółem w subwencjach i udziałach w podatku dochodowym od osób fizycznych budżet miasta zwiększy się o 399tyś.zł. Jeżeli chodzi o subwencję oświatową to zwiększy się ona o 811tyś.zł, natomiast zmniejszy się w udziałach podatku od osób fizycznych o kwotę 434tyś.zł. Do szkół środki więc zostaną zwiększone, natomiast w ogólnym budżecie w tym dziale muszą być zmniejszone. Z uwagi na podane wielkości dotacji celowych wiadomym jest, że zostały wyprowadzone środki na policję. Od 1 stycznia 2003r. Policja nie jest jednostką samorządową. Następnie stwierdziła, że została zmniejszona dotacja celowa dla Domu Pomocy Społecznej. Sytuacja jest bardzo poważna, bowiem do wielkości jaka została przyjęta do budżetu brakuje 250tyś.zł, a więc środków wystarczy na 10 miesięcy. Zostaną przygotowane pisma do pana Wojewody z prośbą o zwiększenie środków na Dom Dziecka – brakuje 400tyś.zł, na rodziny zastępcze brakuje 170tyś.zł, na DPS – 260tyś.zł. Są to problemy, z którymi miasto musi sobie poradzić. Dodała, że problem ten będzie przedstawiony na spotkaniu z Panem Wojewodą, które odbędzie się w niedługim czasie. Przy takim stanie budżetu miasta nie ma możliwości na wygospodarowanie środków na cokolwiek. Dodała, że na dzień dzisiejszy nie ma możliwości przekazania Radzie autopoprawki do projektu budżetu, bowiem toczą się starania o dofinansowanie – chociaż częściowe tych zadań, które wymieniła. Trudno powiedzieć kiedy autopoprawka się pojawi. Jeżeli będzie odpowiedź z Białegostoku o częściowym przyjęciu i zwiększeniu dotacji, wówczas do radnych autopoprawka zostanie skierowana.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Stwierdził, że udzielając odpowiedzi, czy Pani Skarbnik konstruując budżet – opierają się na pewnych przesłankach, które wpływają z budżetu centralnego. Dodał, że subwencja oświatowa nie zabezpiecza potrzeb finansowych szkół i placówek oświatowych. Wyliczone wydatki wg zatrudnienia i wynikające z zatwierdzonych planów organizacyjnych , zgodności z przyjętymi standardami – nie zamykają się kwotą 7.100tyś.zł, a więc tej kwoty należy szukać w dochodach własnych. Dodał, że nie dotyczy to tylko szkół ale i przedszkoli, które w całości są utrzymywane z budżetu miasta. Mówi więc o pewnych możliwościach i dlatego też wszelkie prognozy są analizowane i o tych trendach będą mówili pracownicy z SGH, gdyż oni chcą prognozę w przygotowywanych materiałach Radzie przekazać. Stwierdził, że nie planuje zdejmowania środków finansowych z oświaty. Będzie proponował wykreślenie niektórych zadań inwestycyjnych, bowiem szuka kompromisu i o ten kompromis apeluje do rady. Cały czas myśli o autopoprawkach. Jakie będą, jeszcze nie wie ale będzie się starał zadowolić wszystkich.
Pan Zbigniew Lipski – Przewodniczący Komisji Gospodarki Komunalnej
Odnosząc się do wypowiedzi Prezydenta stwierdził, że jego zdaniem duże oszczędności są w szeroko pojmowanej oświacie i do tego należy sięgać. Nie można natomiast obniżać, już i tak niskiego pułapu inwestycji. Stwierdził, że zrobi wszystko, by tego pułapu nie obniżyć, gdyż obniżanie pułapu inwestycji powoduje stagnację miasta. Nie pasuje to do zapewnień, że będzie się promowało rozwój miasta.
Pan Zenon Piechociński – Wiceprzewodniczący Rady
Prosi o wyjaśnienie czy jest analiza źródeł tych długów płaconych nauczycielom.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Stwierdził, że jemu również przyświeca cel, by zapewnić młodzieży jak najlepsze warunki nauczania. Na oświatę patrzeć należy całościowo, a więc na przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły średnie. Generalnie niedobór wynika z Karty Nauczyciela, która zapewnia pensum – jest subwencja oświatowa, która zgodnie z prawem powinna zapewnić byt dla placówek, a tego nie robi. Samorząd musi więc z własnego budżetu to zbilansować. Kilka tygodni temu na spotkaniu z dyrektorkami przedszkoli przedstawiono możliwość obsługi przedszkoli przez budżet miasta. Jedna z propozycji to ta, że by zbilansować deficyt – należy podnieść opłaty stałe o 100%. Jest to niestety absurd, bo nikt się nie zgodzi na taką opłatę. Drugą propozycją jest prywatyzacja przedszkoli, o której wspomniał radny Lipski. Trzecią, najbardziej wiarygodną jest likwidacja przedszkoli. Rozważana jest czwarta możliwość – umieszczenia sześciolatków w szkołach. Dodał, że gdyby nie zostało to zrobione w przypadku SP nr 5, wówczas należałoby tę szkołę zamknąć. Prosi więc o uzbrojenie się w cierpliwość. Wszystko zostanie radnym przedłożone.
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Zamknął dyskusję w tym punkcie obrad.
Ad. 10
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Przedstawił treść pisma, jakie wpłynęło do Rady - skargę Pana Kliszewskiego skierowaną z Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego – Rada 15 głosami za, przy 0 przeciw i 4 wstrzymujących przekazała skargę do rozpatrzenia Komisji Rewizyjnej.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Zaprosił Radę na spotkanie z Marszałkiem Województwa Podlaskiego i wójtami gmin podlaskich, które odbędzie się w dniu jutrzejszym o godz. 13.30 oraz na dzień 5 lutego br. na godz. 10.00 na spotkanie z Wojewodą Podlaskim.
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
W związku z wyczerpaniem porządku dziennego zamknął obrady V zwyczajnej sesji Rady Miejskiej Łomży.
Przyjęcie protokołów z obrad II i III zwyczajnych sesji oraz IV nadzwyczajnej sesji Rady Miejskiej Łomży.
2.
Składanie interpelacji i zapytań.
3.
Podjęcie uchwał zmieniających:
A/ Uchwałę nr 11/III/02 w sprawie określenia wysokości stawek podatku od środków
transportowych na 2003 rok
B/ Uchwałę nr 13/III/02 w sprawie określenia wzorów informacji i deklaracji podatkowych
4.
Podjęcie uchwały w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego.
5.
Podjęcie uchwały w sprawie zmiany składów osobowych komisji.
6.
Podjęcie uchwały w sprawie zmiany Uchwały nr 206/XXVII/94 w sprawie przystąpienia do Związku Miast Polskich.
7.
Przyjęcie planu kontroli Komisji Rewizyjnej na 2003 rok.
8.
Zatwierdzenie planu urlopu Prezydenta Miasta.
9.
Odpowiedź na interpelacje i zapytania.
10.
Zajęcie stanowiska w sprawie pism skierowanych do Rady.
Ad.1
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Zabierając głos przypomniał, że protokoły z obrad II, III i IV sesji były do wglądu państwa Radnych w Biurze Rady Miejskiej. Następnie poprosił o zgłaszanie uwag do w/w protokołów.
Rada nie wniosła uwag do protokołów i w wyniku głosowania przyjęła je.
Ad. 2
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Zwrócił się do rady z prośbą o składanie interpelacji i zapytań.
Pani Alicja Konopka – Przewodnicząca Komisji Finansów i Skarbu Miasta
Zwróciła się z zapytaniem do Prezydenta – kiedy zostaną dokonane zmiany w projekcie budżetu. Dodała, że projekt budżetu został przygotowany przez poprzedni Zarząd. Na spotkaniu z Przewodniczącymi Pan Prezydent – a w mediach także i Pan Wiceprezydent Sroczyński – powiedzieli, że budżet ten będzie weryfikowany, ponieważ nie jest to budżet tego Prezydenta. Prosi więc o wyjaśnienie tej kwestii.
Pan Zbigniew Lipski – radny
Stwierdził, że Rada już się ukonstytuowała i mieszkańcy oczekują decyzji powodujących rozwój gospodarczy miasta. W związku z powyższym na ręce Przewodniczącego Rady złożył
interpelację dotyczącą określenia terminu sesji na tematy gospodarcze oraz utworzenia przy Prezydencie Rady Gospodarczej – interpelacja w załączeniu do protokołu.
Pan Jerzy Cwalina – radny
Prosi o wyjaśnienie kwestii inicjatywy gospodarczej mieszkańców miasta mieszkających przy Starym Rynku – dotyczącej oświetlenia. Pyta dlaczego nie pozwolono mieszkańcom tego rejonu miasta rozwiesić na drzewach zakupionych lampek na okres Świąt Bożego Narodzenia. Dlaczego taka decyzja zapadła i z czym ona była związana?
Ad. 3
Pani Jadwiga Kozłowska – Skarbnik Miasta
Przedstawiła wniosek Prezydenta w sprawie wprowadzenia zmian w uchwałach.
Pan Jerzy Brodziuk – radny
Stwierdził, że wniosek ma charakter proceduralny i tak należy go traktować. Należy jednak zachować pewną formę. Uważa jednak, że należy dodać poprawki, że w załączniku nr 1 rubryka 2 – ostatnia pozycja skreśla się liczbę „równej lub wyższej od 32” i w to miejsce wpisuje się „więcej”.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Stwierdził, że jego zdaniem Rada podejmując te uchwały nie popełniła błędu. Dodał, że wraz z Panią Skarbnik uczestniczył na spotkaniu w RIO i wyjaśniono, że w miejscu gdzie w ustawie jest wolne miejsce wstawiono takie wielkości jakie występują w mieście. Okazało się, że taki zapis jest błędny. Osobiście uważa, że jest to błąd legislacyjny – organ nadzoru uważa inaczej i utrzymał w mocy uchwały ale prosi o uzupełnienie o te kwestie. Prosi więc Radę o podjęcie uchwał.
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Zakończył dyskusję i poddał pod głosowanie projekt uchwały.
Na 22 radnych obecnych na sesji w głosowaniu udział wzięło 22 radnych. Za podjęciem uchwały opowiedziało się 21 radnych, przeciw – 0, 1 radny wstrzymał się od głosu.
Uchwała nr 18/V/03
Rady Miejskiej Łomży
z dnia 22 stycznia 2003 roku
zmieniająca Uchwałę nr 11/III/02 Rady Miejskiej Łomży z dnia 17 grudnia 2002 roku w sprawie określenia wysokości stawek podatku od środków transportowych na 2003 rok.
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Poddał pod głosowanie projekt uchwały.
Na 22 radnych obecnych na sesji w głosowaniu udział wzięło 22 radnych. Uchwałę Rada przyjęła jednogłośnie – 22 głosami za, przy braku głosów przeciw i wstrzymujących się.
Uchwała nr 19/V/03
Rady Miejskiej Łomży
z dnia 22 stycznia 2003 roku
zmieniająca Uchwałę nr 13/III/02 Rady Miejskiej Łomży z dnia 17 grudnia 2002 roku w sprawie określenia wzorów informacji i deklaracji podatkowych.
Ad. 4
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Przedstawił Radzie treść rezygnacji Pana Krzysztofa Choińskiego z mandatu radnego. Następnie przedstawił treść uchwały.
Na 22 radnych obecnych na sesji w głosowaniu udział wzięło 22 radnych. Uchwałę Rada przyjęła jednogłośnie – 22 głosami za, przy braku głosów przeciw i wstrzymujących się.
Uchwała nr 20/V/03
Rady Miejskiej Łomży
z dnia 22 stycznia 2003 roku
w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego.
Ad. 5
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Przedstawił Radzie i poddał pod głosowanie projekt uchwały.
Na 22 radnych obecnych na sesji w głosowaniu udział wzięło 22 radnych. Uchwałę Rada przyjęła jednogłośnie – 22 głosami za, przy braku głosów przeciw i wstrzymujących się.
Uchwała nr 21/V/03
Rady Miejskiej Łomży
z dnia 22 stycznia 2003 roku
w sprawie zmiany składów osobowych komisji.
Ad. 6
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Przedstawił wniosek w sprawie reprezentanta miasta w ZMP.
Pan Mieczysław Jagielak – radca prawny
Zabierając głos uzupełnił wypowiedź Prezydenta. Wyjaśnił, że jest zasada – wynikająca z ustawy o samorządzie gminnym, że miasto reprezentuje Prezydent. Może to robić inna osoba ale wyznacza ją Prezydent. W chwili obecnej jest propozycja zmiany pierwszej uchwały, w której zapis jest imienny. Aby pozostać w logice wszystkich zmian formalno-prawnych należy wpisać zamiast nazwiska funkcję i taka opcja jest przyjęta przez Związek Miast Polskich.
Pan Zbigniew Lipski – radny
Zwrócił uwagę, że w składzie Rady są nowi radni, którzy nie wiedzą nic o Związku Miast Polskich. Prosi więc o informację ile kosztuje miasto roczna przynależność do Związku. Prosi również radnego Turkowskiego, który do tej pory reprezentował miasto w Związku, by poinformował, jakie korzyści wynikają z przynależności Łomży do Związku Miast Polskich.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Stwierdził, że rozważa zasadność przynależności Łomży do Związku Miast Polskich. Na dzień dzisiejszy jego wiedza w tym temacie jest jednak fragmentaryczna dlatego też popiera apel radnego Lipskiego, by radny Turkowski z autopsji powiedział jak przebiegała współpraca ze Związkiem Miast Polskich. Dodał następnie, że roczna opłata jaką miasto z tego tytułu ponosi to kwota 0,10zł od mieszkańca Łomży – w sumie 6.500zł rocznie. Dodał, że podobna oferta wpłynęła ze Związku Gmin Polskich z tym, że tam opłata wynosi 0,05zł od mieszkańca. Poinformował, że w gazecie jest artykuł dotyczący dylematów Białegostoku odnośnie wystąpienia ze Związku Miast Polskich.
Pan Jan Turkowski – radny
Poinformował, że Łomża do Związku Miast Polskich przystąpiła jeszcze nie za jego kadencji i był to szczytny cel, gdyż wówczas samorządy się organizowały i miało to sens. Wówczas składka była niższa. Z świadczenia uważa, że z jednej strony było to potrzebne, gdyż samorządowcy spotykali się – z zasady byli to prezydenci, wójtwie, burmistrzowie – wymieniali się doświadczeniami, omawiali to, co w samorządach się dzieje. Później statut związku się zmienił i takie miasta jak Łomża dysponują jednym głosem, gdyż głosy są rozdzielone w zależności od ilości mieszkańców. Proponuje, by w chwili obecnej nie rezygnować z przynależności, a dać możliwość Prezydentowi Brzezińskiemu, by sam pojechał i rozeznał się w sytuacji. Dodał, że związek wydaje różne opracowania dla samorządów, ekspertyzy, jak też jest reprezentantem samorządów gdy ustawy uderzają w samorządy - występował do Rzecznika Praw Obywatelskich.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Podziękował radnemu Turkowskiemu za informację. Dodał, że patrząc na działalność Związku Miast Polskich, to widzi ją w ostatnim okresie jako pasmo porażek. To co przekazuje samorządom do realizacji Sejm i Rząd, nie przekazując na to środków – uważa za porażkę Związku. Dodał, że w niedługim czasie odbędzie się zjazd związku, na który wybierze się w celach poznawczych. Po rozeznaniu tematu złoży Radzie informację i wystąpi z wnioskiem czy wystąpi Łomża, czy pozostanie w Związku Miast Polskich.
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Zakończył dyskusję w tym temacie i przystąpił do przegłosowania projektu uchwały.
Na 22 radnych obecnych na sesji w głosowaniu udział wzięło 22 radnych. Za podjęciem uchwały opowiedziało się 21 radnych, przeciw – 0, 1 radny wstrzymał się od głosu.
Uchwała nr 22/V/03
Rady Miejskiej Łomży
z dnia 22 stycznia 2003 roku
w sprawie zmiany Uchwały nr 206/XXVII/92 Rady Miejskiej Łomży z dnia 10 grudnia 1992r. w sprawie przystąpienia do związku Miast Polskich.
Ad. 7
Pan Maciej Głaz – Przewodniczący Komisji Rewizyjnej
Przedstawił plan kontroli Komisji rewizyjnej na 2003 rok.
Rada nie wniosła uwag do przedłożonego planu kontroli Komisji rewizyjnej na 2003 rok i przyjęła go 21 głosami za, przy 0 przeciw i 1 wstrzymującym.
Ad. 8
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Przedstawił plan swojego urlopu.
Rada nie wniosła uwag do planu urlopu Prezydenta Miasta i w wyniku głosowania przyjęła go jednogłośnie – 22 głosami za, przy braku głosów przeciw i wstrzykujących.
Ad. 9
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Poprosił o odpowiedzi na interpelacje i zapytania.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Odpowiadając na zapytanie radnej Alicji Konopka wyjaśnił, że w każdym państwie, bez względu na to jak zmienia się władza – jest zasada ciągłości. Jego poprzednicy ustawami byli zobligowani do tego, by projekt budżetu w ustalonym terminie wpłynął do RIO i radnych – i tak uczyniono. Przed 10 grudnia 2002 roku otrzymał pozytywną opinię RIO o projekcie budżetu. Proponuje więc i prosi radnych, by dyskutowali nad tym projektem budżetu, bowiem dopiero spływają informacje z Ministerstwa Finansów i innych resortów o tym, czy subwencje ujęte w dochodach miasta są takie, a nie inne. Poinformował, że Pani Skarbnik nieco później przedstawi, jakie będą zmiany i zostaną one wprowadzone jako autopoprawki Prezydenta do projektu budżetu. Dodał, że strona wydatkowa stanowi całkiem inny problem i nad tym wraz ze swoimi zastępcami dyskutuje – by urealnić wydatki. Wraca temat rozpoczęty jeszcze w pierwszej kadencji, a mianowicie dotyczący systemu oświaty. Podkreślił, że nie są przeciwnikami oświaty ale chcą dokonać tego, by oświata była finansowana w sposób bardzo optymalny. Zwrócił uwagę, że w chwili obecnej w stosunku do planów finansowych w jednostkach oświaty w budżecie brakuje prawie 8mln.zł – są po diagnozie, a niedługo pracownicy naukowi SGH przedstawią prognozę tego w ujęciu naukowym. Dodał, że w przypadku oświaty każda oszczędność, nawet 1-2% pozwoli na to, by środki przeznaczyć na inwestycje, bowiem w chwili obecnej jest znikomy udział inwestycji w budżecie miasta. Uważa, że niepokojącym faktem jest to, że z budżetu miasta wyjęto dochody policji państwowej. Policja jest finansowana z budżetu Wojewody, to też powoduje, że w ramach autopoprawki jest zmuszony dokonać zmiany w dochodach budżetu. Podkreślił, że generalnie jest źle i dotyczy to nie tylko Łomży ale również innych samorządów. Prosi więc by Rada dyskutowała nad tym budżetem, a on po uzgodnieniu z Zastępcami będzie się starał składać autopoprawki, które będą dotyczyły fragmentów budżetu.
Odpowiadając na interpelację radnego Lipskiego wyjaśnił, że wraz z Zastępcami przygotowuje się do dyskusji na temat gospodarki miasta. Dodał, że rady poprzednich kadencji pozostawiły sporą spuściznę na temat rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości i do tego będą wracali. Nadal jest za tym, by powołać społeczną radę gospodarczą przy Prezydencie Miasta. Chce powołać Kolegium Prezydenckie, są bowiem we trzech i wiedzą, jak wiele obowiązków na nich spadło. Wyjaśnił, że o tych elementach, o których w swojej interpelacji mówi radny Lipski – pamięta i są one na porządku dziennym.
Odpowiadając na interpelację radnego Cwaliny wyjaśnił, że faktycznie pod koniec roku ubiegłego powstało stowarzyszenie na rzecz aktywizacji Starego Miasta. W dniu 23 grudnia Stowarzyszenie to przyniosło lampki do rozwieszenia. Faktycznie jest to inicjatywa godna poszanowania i wdrożenia w życie i promocji na lata przyszłe. Jednak na tych świeczkach było napisane, że służą do użytku wewnętrznego. Po konsultacji z Wydziałem Gospodarki Komunalnej stwierdzono, że grozi to porażeniem. Jest to niedociągnięcie, które na przyszłość trzeba wyeliminować. Dodał, że podjął działanie mające na celu przygotowanie aranżacji oświetlenia Starego Rynku na najbliższe Święta Bożego Narodzenia.
Odpowiadając na interpelacje z sesji poprzednich poinformował, że skierował do rady bilans otwarcia. Chodziło o to, by był to raport obiektywny i taki jest. Dodał, że w trakcie przygotowania jest odpowiedź na interpelację dotyczącą realizacji uchwał podjętych w poprzedniej kadencji.
Pani Alicja Konopka – Przewodnicząca Komisji Finansów i Skarbu Miasta
Zabierając głos odnośnie wypowiedzi Prezydenta na jej zapytanie stwierdziła, że na komisjach i na spotkaniu przewodniczących Pan Prezydent stwierdził, że jeżeli chodzi o stronę dochodową, to będą to kosmetyczne zmiany, natomiast jeżeli chodzi o stronę wydatkową, to zmiany będą duże. W związku z powyższym jako Przewodnicząca Komisji Finansów nie będzie w takiej sytuacji zwoływała posiedzeń komisji, ponieważ pierwsze czytanie budżetu było już zarówno na komisjach, jak i na sesji. Radni powinni wiedzieć nad czym dyskutują. Poprosiła o wyjaśnienie o jakie prognozy chodzi w materiale, który opracowują naukowcy z SGH. Prosi również, by przy konstruowaniu zmian w budżecie zwrócić uwagę na całość, gdyż oświata faktycznie wiele kosztuje ale przy tej okazji przeanalizować funkcjonowanie samego urzędu i całości budżetu.
Pan Jerzy Cwalina – radny
Zabierając głos w dyskusji odnośnie projektu budżetu stwierdził, że faktycznie nad projektem budżetu można dyskutować. On jednak chciałby wiedzieć o czym faktycznie trwa rozmowa. Zwrócił uwagę, że Prezydent w swej wypowiedzi mówi, że oświacie brakuje około 8mln.zł. Prezydent Sroczyński potwierdził to wczoraj w wypowiedzi prasowej. Natomiast na komisji sytuację przedstawia się inaczej. Członkowie Komisji Edukacji dowiedzieli się, że na płace i pochodne brakuje około 2.700zł, około 7,5mln.zł na „rzeczówkę” – ogólnie braki w oświacie wynoszą ponad 10mln.zł, a nie 7mln. Problemy te Komisja Edukacji analizuje. Brak jest propozycji rozwiązania problemu w oświacie.
Pan Roman Sarnacki – radny
Zaapelował, by nie zmniejszać środków na kulturę i sport, gdyż zapotrzebowanie na ten cel sięga kwoty 1mln.zł, a w projekcie budżetu zapisano 350tyś.zł, z czego 100tyś.zł na utrzymanie stadionu. Młodzieży trzeba coś zaoferować, by nie powstawały grupy nieformalne, by jak najmniej było zagrożeń bezpieczeństwa.
Pani Jadwiga Kozłowska – Skarbnik Miasta
Stwierdziła, że w ostatnim czasie wpłynęły informacje odnośnie potwierdzenia wielkości subwencji, udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dotacji celowych na realizację zadań rządowych i zleconych gminie. Z tych danych wynika, że ogółem w subwencjach i udziałach w podatku dochodowym od osób fizycznych budżet miasta zwiększy się o 399tyś.zł. Jeżeli chodzi o subwencję oświatową to zwiększy się ona o 811tyś.zł, natomiast zmniejszy się w udziałach podatku od osób fizycznych o kwotę 434tyś.zł. Do szkół środki więc zostaną zwiększone, natomiast w ogólnym budżecie w tym dziale muszą być zmniejszone. Z uwagi na podane wielkości dotacji celowych wiadomym jest, że zostały wyprowadzone środki na policję. Od 1 stycznia 2003r. Policja nie jest jednostką samorządową. Następnie stwierdziła, że została zmniejszona dotacja celowa dla Domu Pomocy Społecznej. Sytuacja jest bardzo poważna, bowiem do wielkości jaka została przyjęta do budżetu brakuje 250tyś.zł, a więc środków wystarczy na 10 miesięcy. Zostaną przygotowane pisma do pana Wojewody z prośbą o zwiększenie środków na Dom Dziecka – brakuje 400tyś.zł, na rodziny zastępcze brakuje 170tyś.zł, na DPS – 260tyś.zł. Są to problemy, z którymi miasto musi sobie poradzić. Dodała, że problem ten będzie przedstawiony na spotkaniu z Panem Wojewodą, które odbędzie się w niedługim czasie. Przy takim stanie budżetu miasta nie ma możliwości na wygospodarowanie środków na cokolwiek. Dodała, że na dzień dzisiejszy nie ma możliwości przekazania Radzie autopoprawki do projektu budżetu, bowiem toczą się starania o dofinansowanie – chociaż częściowe tych zadań, które wymieniła. Trudno powiedzieć kiedy autopoprawka się pojawi. Jeżeli będzie odpowiedź z Białegostoku o częściowym przyjęciu i zwiększeniu dotacji, wówczas do radnych autopoprawka zostanie skierowana.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Stwierdził, że udzielając odpowiedzi, czy Pani Skarbnik konstruując budżet – opierają się na pewnych przesłankach, które wpływają z budżetu centralnego. Dodał, że subwencja oświatowa nie zabezpiecza potrzeb finansowych szkół i placówek oświatowych. Wyliczone wydatki wg zatrudnienia i wynikające z zatwierdzonych planów organizacyjnych , zgodności z przyjętymi standardami – nie zamykają się kwotą 7.100tyś.zł, a więc tej kwoty należy szukać w dochodach własnych. Dodał, że nie dotyczy to tylko szkół ale i przedszkoli, które w całości są utrzymywane z budżetu miasta. Mówi więc o pewnych możliwościach i dlatego też wszelkie prognozy są analizowane i o tych trendach będą mówili pracownicy z SGH, gdyż oni chcą prognozę w przygotowywanych materiałach Radzie przekazać. Stwierdził, że nie planuje zdejmowania środków finansowych z oświaty. Będzie proponował wykreślenie niektórych zadań inwestycyjnych, bowiem szuka kompromisu i o ten kompromis apeluje do rady. Cały czas myśli o autopoprawkach. Jakie będą, jeszcze nie wie ale będzie się starał zadowolić wszystkich.
Pan Zbigniew Lipski – Przewodniczący Komisji Gospodarki Komunalnej
Odnosząc się do wypowiedzi Prezydenta stwierdził, że jego zdaniem duże oszczędności są w szeroko pojmowanej oświacie i do tego należy sięgać. Nie można natomiast obniżać, już i tak niskiego pułapu inwestycji. Stwierdził, że zrobi wszystko, by tego pułapu nie obniżyć, gdyż obniżanie pułapu inwestycji powoduje stagnację miasta. Nie pasuje to do zapewnień, że będzie się promowało rozwój miasta.
Pan Zenon Piechociński – Wiceprzewodniczący Rady
Prosi o wyjaśnienie czy jest analiza źródeł tych długów płaconych nauczycielom.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Stwierdził, że jemu również przyświeca cel, by zapewnić młodzieży jak najlepsze warunki nauczania. Na oświatę patrzeć należy całościowo, a więc na przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły średnie. Generalnie niedobór wynika z Karty Nauczyciela, która zapewnia pensum – jest subwencja oświatowa, która zgodnie z prawem powinna zapewnić byt dla placówek, a tego nie robi. Samorząd musi więc z własnego budżetu to zbilansować. Kilka tygodni temu na spotkaniu z dyrektorkami przedszkoli przedstawiono możliwość obsługi przedszkoli przez budżet miasta. Jedna z propozycji to ta, że by zbilansować deficyt – należy podnieść opłaty stałe o 100%. Jest to niestety absurd, bo nikt się nie zgodzi na taką opłatę. Drugą propozycją jest prywatyzacja przedszkoli, o której wspomniał radny Lipski. Trzecią, najbardziej wiarygodną jest likwidacja przedszkoli. Rozważana jest czwarta możliwość – umieszczenia sześciolatków w szkołach. Dodał, że gdyby nie zostało to zrobione w przypadku SP nr 5, wówczas należałoby tę szkołę zamknąć. Prosi więc o uzbrojenie się w cierpliwość. Wszystko zostanie radnym przedłożone.
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Zamknął dyskusję w tym punkcie obrad.
Ad. 10
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
Przedstawił treść pisma, jakie wpłynęło do Rady - skargę Pana Kliszewskiego skierowaną z Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego – Rada 15 głosami za, przy 0 przeciw i 4 wstrzymujących przekazała skargę do rozpatrzenia Komisji Rewizyjnej.
Pan Jerzy Brzeziński – Prezydent Miasta
Zaprosił Radę na spotkanie z Marszałkiem Województwa Podlaskiego i wójtami gmin podlaskich, które odbędzie się w dniu jutrzejszym o godz. 13.30 oraz na dzień 5 lutego br. na godz. 10.00 na spotkanie z Wojewodą Podlaskim.
Pan Jan Jarota – Przewodniczący Rady
W związku z wyczerpaniem porządku dziennego zamknął obrady V zwyczajnej sesji Rady Miejskiej Łomży.
